Gorzkie Żale

Gorzkie Żale to nabożeństwo odmawiane w trakcie Wielkiego Postu. Jest ono znane tylko w Polsce – jest to wyjątkowa polska tradycja.

Jak wygląda nabożeństwo Gorzkich Żali?

Nabożeństwo Gorzkich Żali to nabożeństwo śpiewane przed wystawionym Najświętszym Sakramentem. Rozpoczyna je Zachęta, zawsze taka sam:

1. Gorzkie żale przybywajcie, *
   Serca nasze przenikajcie.
2. Rozpłyńcie się, me źrenice, *
   Toczcie smutnych łez krynice.
3. Słońce, gwiazdy omdlewają, *
   Żałobą się pokrywają.
4. Płaczą rzewnie Aniołowie, *
   A któż żałość ich wypowie?
5. Opoki się twarde krają, *
   Z grobów umarli powstają.
6. Cóż jest, pytam, co się dzieje? *
   Wszystko stworzenie truchleje!
7. Na ból męki Chrystusowej *
   Żal przejmuje bez wymowy.
8. Uderz, Jezu, bez odwłoki *
   W twarde serc naszych opoki!
9. Jezu mój, we krwi ran swoich *
   Obmyj duszę z grzechów moich!
10. Upał serca swego chłodzę, *
    Gdy w przepaść męki Twej wchodzę.

Następnie odczytywana jest intencja nabożeństwa i wprowadzenie. Później następują pieśni: Hymn, Lament duszy nad cierpiącym Jezusem, Rozmowa duszy z Matką Bolesną oraz Któryś za nas cierpiał rany. Po pieśniach kapłan zazwyczaj wygłasza kazania pasyjne i błogosławi wiernych Najświętszym Sakramentem. Pieśni śpiewane podczas Gorzkich Żali mają trzy części, trzy kolejne nabożeństwa to inna część. W trakcie Wielkiego Postu są więc odmawiane dwa cykle Gorzkich Żali, ponieważ nabożeństw jest sześć.

Historia Gorzkich Żali

Pierwsze zostały odprawione 13 marca 1707 roku w Warszawie. Tamtejsi duchowni długo starali się o pozwolenie na odprawianie tego nabożeństwa i słusznie, bo bardzo szybko rozprzestrzeniło się po całej Polsce. Gorzkie Żale to nabożeństwo pasyjne, przygotowujące wiernych do Triduum Paschalnego, zwłaszcza do Wielkiego Piątku. Udział w ni powinien być w planie każdego katolika w Wielkim Poście.